انواع سقف گنبدی، از شاهکارهای برجسته هنر معماری است. سقفهای گنبدی از بینظیرترین سقفها در معماری ایرانی، رومی، بیزانسی، اسلامی و رنسانس ایتالیایی است. این نوع سقف، با توجه به استحکام زیادی که دارد میتواند به عنوان عایق ساختمان باشد و از گرم شدن خانه جلوگیری کند.در واقع، گنبد یک عنصر ساختاری توخالی است که به صورت نیمه کره است، که در ابتدا فقط برای ساختمانهای کوچکی مانند کلبهها و مقبرهها بکار گرفته میشد. اما، با توسعه تکنیک هایساخت و ساز و طراحی، انواع سقف گنبدی به عنوان ابزاری برای نمایش سازههای بزرگی مانند کلیساها، ساختمانهای قانونگذاری و اخیراً ساختمانهای تفریحی مانند استادیومهای ورزشی و آلاچیقها نیز مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به وجود مدلهای مختلف از این نوع سقف، تصمیم گرفتیم شما را با انواع مختلف سقف گنبدی آشنا کنیم تا در صورت نیاز در مواقعی چون هنگام بازسازی سقف با این مدل از سقف هم آشنایی داشته باشید.
سقف گنبدی، دارای سابقه طولانی در ساختمان سازی است. انواع سقف گنبدی، امروزه در سراسر جهان از مواد مختلفی چون سنگ، بتن، چدن، الوار و فولاد، شیشه و حتی مواد سبک وزنی چون پارچههای معماری و سازههای کابلی ساخته میشود. در ادامه انواع سقف گنبدی بر اساس متریال ساخت، توضیح داده میشود:
اولین موادی که برای ساخت سقفهای گنبدی مورد استفاده قرار گرفته اند، آجر و سنگ بوده است. اولین گنبدهای ساخته شده در منطقه خاورمیانه از جنس آجر بوده است. از مزایای این نوع سقف میتوان به مقاومت بالای آنها در برابر آتش، طوفان و بادهای سنگین اشاره داشت. به همین دلیل این نوع سقف در ایران، بیشتر برای مناطق گرم و خشکی چون یزد، اصفهان و کرمان کاربرد داشته است.
با توجه به اینکه چوب دارای ماهیت سبک و انعطاف پذیر است، تا اوایل قرن 7 به عنوان یکی از متریالهای مهم در ساخت سقفهای گنبدی بکار میرفته است. البته سقفهای گنبدی چوبی، به واسطه سقفهای مسی در مقابل هر گونه عوامل جوی مورد محافظت قرار میگرفتند.
پوشش شینگل یکی از به روزترین مواد برای ساخت سقف گنبدی است، که اولین بار در کشور آمریکا طراحی و ساخته شده است. زیرسازی سقف گنبدی شینگل، با استفاده از پروفیلهای فلزی نورد شده انجام میگیرد. سپس سطح سقف را با یک لایه تخت OSB میپوشانند و در نهایت شینگلها را بر روی گنبد قرار میدهند. به این ترتیب، یک سقف گنبدی بسیار زیبا ساخته میشود.
ماده اصلی تشکیل دهنده این نوع سقف گنبدی، فلز است. زیر سازی این نوع سقف با بکارگیری پروفیلهای فلزی انجام میشود و سپس روی آن بوسیلهی ورقهای فلزی پیش ساخته با سرعت بالایی پوشانده میشود. سقف گنبدی فلزی دوام زیادی دارد و هزینههای نگهداری و تعمیرات آنها هم نسبت به سایر سقفها بسایر کمتر است، بنابراین محبوبیت زیادی دارد.
این نوع سقف با استفاده از مادهای به نام پلکسی ساخته میشود. پلکسی در واقع یک جایگزین بسیار خوب برای شیشه است و یک ماده پلاستیکی است که اولین بار در آلمان ساخته شده است. از ویژگیهای اصلی پلکسی، میتوان به شفافیت و انعطاف پذیری آن اشاره داشت. شفافیت پلکسی، باعث میشود به راحتی بتوان فضای بیرون سقف را مشاهده کرد. پلکسی در رنگهای مختلف ساخته میشود و کاملاً ضد آب و ضد ضربه است.
سقفهای گنبدی از لحاظ ابعاد و فرم ظاهری به دو نوع نیم گرد و نیم قوس نابرابر دسته بندی میشوند. در سقفهای نیم گرد، شعاع سطح مقطع و ارتفاع با یکدیگر مساوی است. اما در سقفهای نیم قوس، شعاع سطح مقطع و ارتفاع با یکدیگر برابر نیستند. در ادامه شما را با تعدادی از این نوع سقفهای گنبدی آشنا میکنیم.
این نوع سقف یکی از سنتیترین نوع سقف گنبدی در ایران است. در این نوع سقف به جای اینکه دندهها در نقطه میانی گنبد به هم برسند، در هم تنیده شدهاند و چند ضلعیهای زیبایی را تشکیل دادهاند و به این صورت یک فضای خالی را در مرکز به وجود میآورند. سقف گنبدی طاق ضربی به خاطر قوسهایی که دارد توانایی تحمل بارهای عمود بر خود را دارد و در عین حال تحمل بارهای جانبی را ندارد.
سقف گنبدی کوربل، یکی از قدیمیترین نوع سقف گنبدی در ساختمان سازی است و قدمت آن به دوران پارینه سنگی بر میگردد. به این نوع سقف گنبدی، سقف گنبدی کندوی زنبور عسل نیز گفته میشود. این سقف گنبدی با استفاده از لایههای افقی سنگهای تراش خورده ساخته میشود.
سقف گنبد از لحاظ ظاهری شبیه پیاز است و نوک تیزی دارد. ارتفاع این نوع سقف بیشتر از عرض آن است و قطر گنبد از ساق آن بیشتر است. این گنبد در بیشتر مواقع طلاکاری شده و رنگ آمیزی درخشانی دارد و بیشتر در سقف کلیساهای ارتدکسی روسی قابل مشاهده است. .
سقف گنبدی بیضوی به صورتی است که طرحهای موجود بر روی آن به صورت بیضی است. این نوع سقف گنبدی یکی از پرطرفدارترین نوع سقف گنبد در ایران است و در صورتی که به درستی مدل سازی شود، استقامت بالایی دارد.
لازم به ذکر است مدلهای دیگر سقف های گنبدی نیز وجود دارد که بهتر است با نام تعدادی از آنها آشنا شوید:
در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع مختلف سقفهای گنبدی آشنا کنیم. حال سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که چه نوع سقف گنبدی را برای ساختمان خود انتخاب کنید. برای پاسخگویی به این سوال شما باید به عوامل مختلفی چون شرایط آب و هوایی، میزان هزینهای که میخواهید خرج کنید و نوع فرهنگ و معماری متداول شهر خود توجه داشته باشید. همچنین میتوانید سقفهای گنبدی موجود در محیط اطراف خود را مورد بررسی قرار دهید و در نهایت یک مدل سقف گنبدی را انتخاب کنید و به شرکت پیمانکار خود اطلاع دهید.
برای انجام این کار، میتوانید با با کارشناسان مجموعه ایستا دقیق سپاهان در ارتباط باشید و به این صورت اطلاعات لازم را بدست آورید. ایستا دقیق سپاهان یکی از بهترین شرکتهای بازسازی خانه های قدیمی است که کلیهی خدمات ساخت و ساز و بازسازی ساختمان را با استفاه از تیم مجرب و کارآزموده ارائه میدهد.